Missale Romanum > Rubricae > Rubricĉ generales Missalis
Kalendarium
RUBRICĈ GENERALES
MISSALIS
I - De Duplici | II - De Semiduplici et Simplici | III - De Feria et Vigilia | IV - De Missis votivis S. Mariĉ et aliis | V - De Missis Defunctorum | VI - De Translatione Festorum | VII - De Commemorationibus | VIII - De Introitu, Kŭrie, eléison, et Glória in excélsis | IX - De Orationibus | X - De Epistola, Graduali, Allelúja, et Tractu, ac de Evangelio | XI - De Symbolo | XII - De Offertorio, Secretis, Prĉfationibus et Canone | XIII - De Communione, Orationibus post Communionem, Ite, Missa est, vel Benedicámus Dómino, de Benedictione, et Evangelio S. Joannis | XIV - De ordinanda Missa ex supradictis Rubricis | XV - De Hora celebrandi Missam | XVI - De his quĉ clara voce, aut secreto dicenda sunt in Missa | XVII - De Ordine genuflectendi, sedendi, et standi in Missa privata et sollemni | XVIII - De Coloribus Paramentorum | XIX - De Qualitate Paramentorum | XX - De Prĉparatione Altaris, et Ornamentorum ejus
M
issa cotidie dicitur secundum Ordinem Officii : de Festo duplici, vel semiduplici, vel simplici : de Dominica, vel Feria, vel Vigilia, vel Octava : et extra Ordinem Officii, votiva, vel pro Defunctis.
M
issa dicitur de Duplici illis diebus, quibus in Kalendario ponitur hĉc nota Duplex, et in Festis mobilibus, quandocumque Officium est duplex. In Duplicibus dicitur una tantum Oratio, nisi aliqua Commemoratio fieri debeat. Alia omnia dicuntur, ut in propriis Missis assignatum est. Quando dici debeat Glória in excélsis Deo et Credo, inferius ponitur in propriis Rubricis.
II - De Semiduplici et Simplici
M
issa de Semiduplici dicitur, quando in Kalendario ponitur hĉc vox Semiduplex. Prĉterea in Dominicis, et diebus infra Octavas. In semiduplicibus tam Festis, quam Dominicis, et infra Octavas, dicuntur plures Orationes, ut infra dicetur in Rubrica de Orationibus. Infra Octavam dicitur Missa sicut in die Festi, nisi propriam Missam habuerit : in Dominicis vero, sicut in propriis locis assignatur. De Simplici dicitur Missa sicut de Semiduplici, ut suis locis ponitur.
Missa de Feria dicitur, quando non occurrit Festum, vel Octava, vel Sabbatum, in quo fiat Officium beatĉ Mariĉ. In Feriis tamen Quadragesimĉ, Quatuor Temporum, Rogationum et Vigiliarum, etiamsi duplex vel semiduplex Festum, vel Octava occurrat, in Ecclesiis Cathedralibus et Collegiatis cantantur duĉ Missĉ : una de Festo post Tertiam, alia de Feria post Nonam. Missĉ autem Feriarum majorum occurrentium celebrari possunt etiam in Festis semiduplicibus.
2 In Vigiliis autem et Feriis Quatuor Temporum, vel Feria II Rogationum, quĉ veniunt infra Octavam, Missa dicitur de Vigilia, vel Feriis supradictis, cum Commemoratione Octavĉ : prĉterquam infra Octavam Corporis Christi, in qua in Ecclesiis Cathedralibus et Collegiatis cantantur duĉ Missĉ : una de Octava post Tertiam, alia de Vigilia post Nonam; in Missis autem privatis dicitur Missa de Octava cum Commemoratione Vigiliĉ. Si autem in die Vigiliĉ vel prĉdictis Feriis fiat Officium de aliquo Festo, tunc dicitur Missa de Festo cum Commemoratione Octavĉ et Vigiliĉ, vel Feriarum prĉdictarum. Quod si Vigilia occurrat in die alicujus Festi ex majoribus primĉ classis, in Missa non fit Commemoratio de ea, sicut nec in Officio.
3 Si Festum habens Vigiliam celebretur Feria secunda, Missa Vigiliĉ dicitur in Sabbato, sicut etiam de ea fit Officium, excepta Vigilia Nativitatis Domini, et Epiphaniĉ.
4 Missa Vigiliĉ in Adventu occurrentis dicitur cum Commemoratione Feriĉ Adventus, licet de ea non sit factum Officium, Vigilia Nativitatis excepta.
5 Si in Quadragesima et Quatuor Temporibus occurrat Vigilia, dicatur Missa de Feria, cum Commemoratione Vigiliĉ.
6 Tempore Paschali non dicitur Missa de Vigilia, nisi in Vigilia Ascensionis, quĉ tamen non jejunatur, sicut nec Vigilia Epiphaniĉ.
IV - De Missis votivis S. Mariĉ et aliis
I
n Sabbatis non impeditis Festo duplici vel Semiduplici, Octava, Vigilia, Feria Quadragesimĉ vel Quatuor Temporum, vel Officio alicujus Dominicĉ, quĉ supersit, in prĉcedens Sabbatum translato, dicitur Missa de sancta Maria secundum varietatem temporum, ut in fine Missalis ponitur.
2 In Adventu autem, licet Officium non fiat de sancta Maria in Sabbato, dicitur tamen Missa principalis de ea, cum Commemoratione de Adventu, nisi fuerint Quatuor Tempora, vel Vigilia, ut supra.
3 Aliis diebus infra hebdomadam, quando Officium fit de Feria et non est resumenda Missa Dominicĉ prĉcedentis, quĉ fuerit impedita (exceptis Feriis Adventus, Quadragesimĉ, Quatuor Temporum, Rogationum et Vigiliarum), dici potest aliqua ex Missis votivis, etiam in principali Missa, quĉ vocatur conventualis, secundum ordinem dierum in fine Missalis assignatum, cum Commemoratione Feriĉ, de qua factum est Officium. Quĉ tamen Missĉ et omnes aliĉ votivĉ, in Missis privatis dici possunt pro arbitrio Sacerdotum, quocumque die Officium non est duplex aut Dominica, cum Commemoratione ejus de quo factum est Officium, et Commemoratione item Festi simplicis, si de aliquo occurrat eo die fieri Commemorationem in Officio. Id vero passim non fiat, nisi rationabili de causa. Et quoad fieri potest, Missa cum Officio conveniat.
P
rima die cujusque mensis (extra Adventum, Quadragesimam et Tempus Paschale) non impedita Officio duplici vel semiduplici, dicitur Missa principalis generaliter pro defunctis Sacerdotibus, Benefactoribus et aliis. Si vero in ea fuerit Festum simplex, vel Feria quĉ propriam habeat Missam, aut resumenda sit Missa Dominicĉ prĉcedentis, quĉ fuit impedita, et infra hebdomadam non occurrat alius dies in quo resumi possit : in Ecclesiis Cathedralibus et Collegiatis dicantur duĉ Missĉ : una pro Defunctis, alia de Festo simplici vel Feria prĉdicta. Sed in Ecclesiis non Cathedralibus nec Collegiatis dicatur Missa de die cum Commemoratione generaliter pro Defunctis.
2 Prĉterea Feria secunda cujusque hebdomadĉ, in qua Officium fit de Feria, Missa principalis dici potest pro Defunctis. Si autem fuerit propria Missa de Feria, vel de Festo simplici, vel resumenda sit Missa Dominicĉ prĉcedentis, ut supra, in Missa de die fiat Commemoratio (ut dictum est) pro Defunctis. Excipitur tamen Quadragesima, et totum Tempus Paschale, et quando per annum Officium est duplex vel semiduplex, quibus temporibus non dicitur Missa conventualis pro Defunctis (nisi in die depositionis Defuncti, et in Anniversario pro Defunctis), neque pro eis fit Commemoratio. Missĉ autem privatĉ pro Defunctis quocumquedie dici possunt, prĉterquam in Festis duplicibus et Dominicis diebus. Missĉ privatĉ pro Defunctis ut in die obitus seu depositionis etiam in Duplicibus celebrari possunt prĉsente, insepulto, vel etiam sepulto non ultra biduum cadavere; exceptis Duplicibus primĉ classis, diebus Duplicia primĉ classis excludentibus, et Festis de prĉcepto.
3 Una tantum Oratio dicenda est in Missis omnibus quĉ celebrantur in die Commemoratioms Omnium Fidelium Defunctorum, die et pro die obitus seu depositionis, atque etiam in Missis cantatis vel lectis, permittente ritu, diebus tertio, septimo, trigesimo et die Anniversario alicujus Defuncti necnon quandocumque pro Defunctis Missa sollemniter celebratur, nempe sub ritu qui Duplici respondet, uti in Officio quod recitatur post acceptum nuntium de alicujus obitu, et in Anniversariis late sumptis.
4 In Missis cotidianis quibuscumque sive lectis, sive cum cantu, plures sunt dicendĉ Orationes, quarum prima est pro Defuncto vel Defunctis certo designatis, pro quibus sacrificium offertur, ex iis quĉ infra in Missali habentur, secunda ad libitum, ultima pro omnibus Defunctis. Si vero pro Defunctis in genere Missa celebretur, Orationes sunt dicendĉ, quĉ pro Missis cotidianis in hoc Missali prostant, eodemque ordine quo sunt inscriptĉ. Quod si in iisdem cotidianis Missis plures Orationes Celebranti placuerit recitare, ut de Feriis et Simplicibus dicetur infra in Rubrica de Orationibus, id fieri potest tantum in Missis lectis, impari cum aliis prĉscriptis servato numero, et Orationi pro omnibus Defunctis postremo loco assignato.
5 Sequentia pro Defunctis dicitur in die Commemorationis Omnium Fidelium Defunctorum et Depositionis Defuncti, in quibusvis cantatis Missis, uti etiam in lectis quĉ diebus ut supra privilegiatis fiunt : in reliquis autem Missis vel recitari vel omitti potest ad libitum Celebrantis.
I
n dicendis Missis servetur Ordo Breviarii de Translatione Festorum duplicium, quando majori aliquo Festo, seu Dominica impediuntur. In Ecclesiis autem ubi Titulus est, Ecclesiĉ, vel concursus populi ad celebrandum Festum quod transferri debet, possunt cantari duĉ Missĉ, una de die, alia de Festo : excepta Dominica I Adventus, Feria IV Cinerum, Dominica I Quadragesimĉ, Dominica Passionis, Dominica Palmarum cum tota Hebdomada majori, Dominica Resurrectionis cum sequenti biduo, Dominica in Albis, Dominica Pentecostes cum duabus sequentibus Feriis, Dominica sanctissimĉ Trinitatis, die Nativitatis Domini, Epiphaniĉ, Ascensionis et Festo Corporis Christi.
C
ommemorationes in Missis fiunt sicut in Officio. De Festo duplici aut semiduplici, cujus facta est Commemoratio per modum simplicis in Officio, etiam in Missa fit Commemoratio, non excepta Missa sollemni in Festis duplicibus II classis, sed excepta Dominica Palmarum ac Vigilia Pentecostes. De Festo simplici fit Commemoratio in Missa, quando de eo in Officio facta est Commemoratio in primis Vesperis. Quando autem de eo fit Commemoratio tantum ad Laudes, in Missa sollemni non fit Commemoratio de eo, sed in Missis tantum privatis. Excipitur pariter Dominica Palmarum et Vigilia Pentecostes, in quibus nulla fit Commemoratio etiam in Missis privatis de Festo simplici occurrenti, licet facta sit in Officio. De Dominica fit Commemoratio quando in ea agitur de Festo duplici. De Octava fit Commemoratio quando infra Octavam celebratur aliquod Festum, nisi illud Festum fuerit de exceptuatis in Rubrica Breviarii de Commemorationibus. Item quando infra Octavam fit de Dominica.
2 De Feria fit Commemoratio in Adventu, Quadragesima, Quatuor Temporibus, Rogationibus et Vigiliis, quando Missa dicenda est de Festo illis temporibus occurrente. Sed in Ecclesiis Cathedralibus et Collegiatis, ubi plures Sacerdotes cotidie celebrant, in Feriis, Rogationibus et Vigiliis prĉdictis, quĉ habent Missas proprias, dicuntur duĉ Missĉ, una de Festo, alia de Feria, Rogationibus et Vigilia, absque ulla utrorumque Commemoratione; in Festis tamen majoribus I classis nihil fit de Vigilia occurrenti, ut dictum est supra.
3 Quando infra hebdomadam dicuntur Missĉ votivĉ, post primam Orationem semper dicatur Oratio ejus, de quo fit Officium, ut supra explicatum est in propria Rubrica.
4 Quando fit Commemoratio de Feria Quatuor Temporum, pro Feriĉ Commemoratione dicitur prima Oratio, quĉ concordat cum Officio.
5 In faciendis Commemoratiolibus servetur ordo ut in Breviario, Primo loco illĉ Commenorationes prĉponuntur quĉ ad Dfficium cujuscumque ritus pertinent; exceptis illis, quĉ ab Officio, de quo agitur, numquam separantur. Deinde : 1 de Dominica privilegiata, 2 de die Octava, 3 de Duplici majori, 4 de Duplici mmori ad instar Simplicium redacto, 5 de Dominica communi, 6 de die infra Octavam Corporis Christi, 7 de Semiduplici, 8 de die infra Octavam communem ad simplicem ritum pariter redacto, 9 de Feria majori vel Vigilia, 10 de Simplici : de Festo simplici fiat Commemoratio ante Orationes quĉ secundo vel tertio loco dicendĉ assignantur; et hĉ dicantur ante Orationes votivas; in quibus votivis servetur deinde dignitas Orationum, ut de Ssma Trinitate, de Spiritu Sancto, de Ssmo Sacramento, de S. Cruce ante votivam de B. Maria, et de Angelis, de S. Joanne Baptista et S. Joseph ante Apostolos, et similiter m aliis.
6 Si facienda sit Commemoratio pro Defunctis, semper ponitur pĉnultimo loco. In Missis autem Defunctorum nulla fit Commemoratio pro vivis, etiam si Oratio esset communis pro vivis et defunctis.
7 Quando dicuntur plures Orationes, prima tantum et ultima cum sua conclusione terminantur : et ante primam et secundam Orationem tantum dicitur Orémus, ante primam dicitur etiam Dóminus vobíscum.
8 Cum vero dicuntur plures Orationes et una Oratio eadem sit cum alia ibidem dicenda, Oratio hujusmodi, illa scilicet quĉ eadem est, non aliĉ, commutetur cum alia de Communi, vel proprio, quĉ sit diversa. Idem servetur in Secretis, et Orationibus post Communionem.
VIII - De Introitu, Kŭrie,
eléison, et Glória in excélsis
I
ntroitus semper eodem modo dicitur cum Glória Patri ut in Ordinario, prĉterquam Tempore Passionis et in Missis Defunctorum, ut etiam ibi adnotatum est.
2 Kŭrie, eléison dicitur novies post Introitum, alternatim cum ministro, idest, ter Kŭrie, eléison, ter Christe, eléison, ter Kŭrie, eléison.
3 Glória in excélsis dicitur quandocumque in Matutino dictus est Hymnus Te Deum, prĉterquam in Missa Feriĉ V in Cœna Domini et Sabbati Sancti, in quibus Glória in excélsis dicitur, quamvis in Officio non sit dictus Hymnus Te Deum.
4 In Missis votivis Glória in excélsis non dicitur, etiam Tempore Paschali vel infra Octavam, nisi in Missa beatĉ Mariĉ in Sabbato, et Angelorum : et nisi Missa votiva sollemniter dicenda sit pro re gravi, vel pro publica Ecclesiĉ causa, dummodo non dicatur Missa cum paramentis violaceis. Neque dicitur in Missis Defunctorum.
I
n Festis duplicibus dicitur una tantum Oratio, nisi facienda sit aliqua Commemoratio, ut dictum est supra.
2 In Festis semiduplicibus occurrentibus ab Octava Pentecostes usque ad Adventum, et a Purificatione usque ad Quadragesimam, dicitur secunda Oratio A cunctis, tertia ad libitum.
3 In Festis semiduplicibus occurrentibus ab Octava Epiphaniĉ usque ad Purificationem dicitur secunda Oratio Deus, qui salútis, tertia Ecclésiae tuĉ, vel pro Papa Deus, ómnium fidélium.
4 In Festis semiduplicibus a Feria IV Cinerum usque ad Dominicam Passionis, secunda Oratio de Feria, tertia A cunctis.
5 In Semiduplicibus a Dominica Passionis usque ad Dominicam Palmarum, secunda Oratio de Feria, tertia Ecclésiae tuĉ, vel pro Papa.
6 In Festis semiduplicibus ab Octava Paschĉ usque ad Ascensionem, secunda Oratio de sancta Maria Concéde nos, tertia Ecclésiĉ tuĉ, vel pro Papa.
7 In Festis semiduplicibus infra Octavas occurrentibus, secunda Oratio dicitur de Octava, tertia, quĉ secundo loco infra Octavam ponitur.
8 Infra Octavas Paschĉ et Pentecostes in Missa de Octava dicuntur duĉ tantum Orationes, una de die, alia Ecclésiae tuĉ, vel pro Papa.
9 Infra alias Octavas, et in Vigiliis quĉ jejunantur (excepta Vigilia Nativitatis Domini et Pentecostes), dicuntur tres Oratione, una de die, secunda de sancta Maria, tertia Ecclésiĉ tuĉ, vel pro Papa. Sed infra Octavas sanctae Mariĉ, et in Vigilia et infra Octavam Omnium Sanctorum, secunda Oratio dicitur de Spiritu Sancto Deus, qui corda, tertia Ecclésiĉ tuĉ, vel pro Papa.
10 In Dominicis infra Octavas occurrentibus dicuntur duĉ Orationes, una de Dominica, secunda de Octava : et in die Octava dicitur una tantum Oratio, nisi facienda sit aliqua Commemoratio.
11 In Dominicis dicuntur tres, ut in Ordinario assignantur, quibusdam exceptis, ut suis etiam locis notatur.
12 In Festis simplicibus et Feriis per annum, nisi alitur in propriis locis notetur, dicuntur tres, ut in Semiduplicibus, aut quinque : possunt etiam dici septem ad libitum.
13 In Feriis Quatuor Temporum, et ubi plures leguntur Lectiones, hujusmodi plures Orationes dicuntur post ultimam Orationem ante Epistolam, ut suis locis in Proprio Missarum de Tempore.
14 In Missis votivis, quando sollemniter dicuntur pro re gravi, vel pro publica Ecclesiĉ causa, dicitur una tantum Oratio : sed in Missa pro gratiarum actione additur alia Oratio, ut in proprio loco notatur. In aliis autem dicuntur plures, ut in Festis simplicibus.
15 In votivis beatĉ Mariĉ secunda Oratio dicitur de Officio illius diei, et tertia de Spiritu Sancto : sed in Sabbato, quando de ea factum est Officium, secunda Oratio erit de Spiritu Sancto, tertia Ecclésiĉ tuĉ, vel pro Papa. In votivis de Apostolis, quando ponitur Oratio A cunctis, ejus loco dicitur Oratio de sancta Maria Concéde nos.
16 Si, cum plures dicuntur Orationes, occurrat fieri Commemorationem alicujus Sancti, ea ponitur secundo loco, et tertia Oratio dicitur, quĉ alias secundo loco dicenda erat.
17 In conclusione Orationum hic modus servatur. Si Oratio dirigatur ad Patrem, concluditur Per Dóminum nostrum, etc. Si ad Filium, Qui vivis et regnas cum Deo Patre, etc. Si in principio Orationis fiat mentio Filii, concluditur Per eúndem Dóminum nostrum, etc. Si in fine Orationis ejus fiat mentio, Qui tecum vivit, etc. Si facta sit mentio Spiritus Sancti, in conclusione dicitur : In unitáte ejúsdem Spíritus Sancti, etc. Alia quoque in dicendis Orationibus serventur, quĉ superius in Rubrica de Commemorationibus dicta sunt.
X - De Epistola, Graduali, Allelúja,
et Tractu, ac de Evangelio
P
ost ultimam Orationem dicitur Epistola : qua finita, a Ministris respondetur Deo grátias. Et similiter quando leguntur plures Lectiones, post singulas dicitur Deo grátias, prĉterquam in fine quintĉ Lectionis Danielis in Sabbatis Quatuor Temporum, et in fine Lectionum Feriĉ sextĉ in Parasceve et Sabbati sancti.
2 Post Epistolam dicitur Graduale, quod semper dicitur, prĉterquam Tempore Paschali, cujus loco tunc dicuntur duo Versus, ut habetur in Rubrica in Sabbato in Albis.
3 Post Graduale dicuntur duo Allelúja, deinde Versus, et post Versum unum Allelúja. Tempore Paschali, quando non dicitur Graduale, dicitur aliud Allelúja post secundum Versum : et quando dicitur Sequentia, non dicitur post ultimum Versum, sed post Sequentiam.
4 A Septuagesima usque ad Sabbatum Sanctum non dicitur Allelúja, neque dicitur in Missa de Feria in Adventu, Quatuor Temporibus, et Vigiliis quĉ jejunantur, exceptis Vigilia Nativitatis Domini si venerit in Dominica, et Vigilia Paschĉ et Pentecostes, ac Quatuor Temporibus Pentecostes. Nec dicitur in Festo sanctorum Innocentium, nisi venerit in Dominica.
5 A Septuagesima usque ad Pascha ejus loco dicitur Tractus : qui Tractus prĉdicto tempore in aliquibus Feriis non dicitur, ut suis locis ponitur, nec dicitur in Feriis a Septuagesima usque ad Quadragesimam, quando repetitur Missa Dominicĉ.
6 Dicto Graduali, seu Allelúja, seu Tractu, dicitur Evangelium. Et in principio Evangelii dicitur : Dóminus vobíscum. R). Et cum spíritu tuo. Deinde : Sequéntia sancti Evangélii secúndum N. R). Glória tibi, Dómine. In fine Evangelii a Ministro respondetur : Laus tibi, Christe, quod etiam dicitur in fine illius partis Passionis, quĉ legitur in tono Evangelii, prĉterquam in Parasceve. Postea, si dicendum est, dicitur Credo.
Symbolum dicitur post Evangelium in omnibus Dominicis per annum, etiamsi in illis fiat de Festo, in quo alias non diceretur, vel Dominica vacet. In tribus Missis de Nativitate Domini, et deinceps usque ad Octavam S. Joannis Apostoli inclusive. In Festo Ssmi Nominis Jesu. In Epiphania, et per Octavam. Feria V in Cœena Domini. In Paschate Resurrectionis, et per Octavam. In Ascensione Domini, et per Octavam. In Pentecoste, et per Octavam. In Festo Corporis Christi, et per Octavam. In Festo Cordis Jesu, et per Octavam. In omnibus Festis B. Mariĉ, et per Octavas. In Festis duodecim Apostolorum, et Evangelistarum, et per Octavas. In utraque Cathedra S. Petri, et in Festo S. Petri ad Vincula. In Festis Conversionis et Commemorationis S. Pauli Ap. In Festo S. Joannis ante Portam Latinam. In Festo S. Barnabĉ Ap. In Festis Inventionis et Exaltationis S. Crucis. In Festo Pretiosissimi Sanguinis, et in Transfiguratione Domini. In Festis Angelorum. In Festis S. Joseph Sponsi B. M. V. In Festo S. Mariĉ Magdalenĉ. In Festis Quatuor Doctorum, videlicet, Gregorii, Ambrosii, Augustini et Hieronymi : additis Festis S. Hilarii, S. Francisci Salesii, S. Petri Damiani, S. Thomĉ de Aquino, S. Isidori, S. Leonis I Papĉ, S. Anselmi, S. Petri Canisii, S. Bedĉ Venerabilis, S. Bonaventurĉ, S. Alfonsi Mariĉ de Ligorio, S. Bernardi, S. Joannis a Cruce et S. Petri Chrysologi. Item in Festis Ss. Doctorum Athanasii, Basilii, Cyrilli Alexandrini, Cyrilli Hierosolymitani, Ephrĉm Syri, Gregorii Nazianzeni, Joannis Chrysostomi et Joannis Damasceni. In die Octava S. Joannis Baptistĉ et S. Laurentii. In Festo Omnium Sanctorum et per Octavam. In Dedicatione Archibasilicĉ Ssmi Salvatoris, et Ss. Apostolorum Petri et Pauli. In Anniversario Dedicationis propriae Ecclesiĉ, et per Octavam. In die Consecrationis Ecclesiĉ, vel Altaris. In Festis Sanctorum quibus dedicata est Ecclesia, et ubi habetur Corpus, vel insignis Reliquia Sancti, de quo agitur. In die Creationis, et Coronationis Summi Pontificis et in Anniversario ejusdem diei. In die, et in Anniversario Electionis et Consecrationis Episcopi. Item in omnibus Festis, quĉ in Dominicis, et infra Octavas celebrantur : in quibus ratione Dominicĉ et Octavĉ dici debet. Item in Festo Patroni alicujus loci, vel Tituli Ecclesiĉ (non autem alicujus Capellĉ, vel Altaris), et in Festis principalibus Ordinum et per eorum Octavas, in Ecclesiis tantum illius Ordinis. Item dicitur Credo in Missis votivis, quĉ sollemniter pro re gravi, vel pro publica Ecclesiĉ causa celebrantur, etiamsi dicantur in paramentis violaceis in Dominica.
XII - De Offertorio, Secretis,
Prĉfationibus et Canone
P
ost Symbolum, vel, si non sit dicendum, post Evangelium, dicitur : Dóminus vobíscum. Orémus; deinde Offertorium; postea fit oblatio cum Orationibus, ut in Ordine Missĉ. Qua oblatione facta, dicuntur Orationes secretĉ, secundum numerum Orationum, quĉ clara voce in principio dictĉ sunt; sed ante primam Orationem non dicitur Dóminus vobíscum, nec aliquid aliud, sed dicto Suscípiat Dóminus sacrifícium, absolute dicuntur : neque etiam ante secundam Orationem dicitur Orémus. Terminantur autem prima et ultima Oratio, ut dictum est supra in Rubrica de Orationibus : et secreto dicuntur usque ad illa verba in conclusione : Per ómnia saécula sĉculórum, quĉ clara voce proferuntur, et incipitur Prĉfatio.
2 Prĉfationes autem dicuntur, ut in Ordine Missĉ adnotatum est : et quĉ in Quadragesima, Tempore Passionis, et Paschali, et infra Octavas propriĉ assignantur, dicuntur etiam in Dominicis, et Festis, quĉ illis temporibus celebrantur : nisi illa Festa propriam Prĉfationem habeant.
3 Si infra Octavam alicujus Festi, quod habet Prĉfationem propriam, occurrat Festum ex majoribus non habens propriam Prĉfationem, dicitur Prĉfatio de Octava, quamvis de ea nulla fiat Commemoratio in Missa.
4 In Missis votivis dicitur etiam Prĉfatio propria, si propriam habeant : si vero non habuerint, dicitur Prĉfatio de Tempore, vel Octava, infra quam contigerit hujusmodi Missas celebrari : alioquin, Prĉfatio communis. Et quando aliqua Missa votiva pro causa publica sollemniter celebratur, dicitur in cantu sollemni, ut in Duplicibus. In Missis Defunctorum quocumque tempore semper dicitur Prĉfatio communis.
5 In Dominicis per annum, quando non habeatur Prĉfatio propria, dicitur Prĉfatio de Trinitate, ut adnotatum jam est in Ordine Missĉ.
6 Post Prĉfationem incipitur Canon Missĉ secreto : in quo serventur omnia, ut in Ordine Missĉ. Ubi vero infra actionem Communicántes, et Hanc ígitur, vel alia variari contingit, suo loco in propriis Missis adnotatur.
XIII - De Communione, Orationibus post Communionem, Ite, Missa est, vel Benedicámus Dómino, de Benedictione, et Evangelio S. Joannis
E
xpleto Canone, et aliis omnibus usque ad Communionem, ea peracta, dicitur Communio, et Orationes post Communionem eodem modo et ordine, ut in principio Missĉ : et repetito Dóminus vobíscum, dicitur : Ite, Missa est, vel Benedicámus Dómino, pro Temporis ratione. Ite, Missa est, dicitur quandocumque dictum est Glória in excélsis. Cum non dicitur, ejus loco dicitur Benedicámus Dómino. V). Deo grátias. In Missis Defunctorum dicitur : Requiéscant in pace. V). Amen.
2 Dicto Pláceat, datur Benedictio : quĉ a Celebrante semper datur in Missa, prĉterquam in Missis Defunctorum. Deinde legitur Evangelium S. Joannis In princípio, prĉmisso Dóminus vobíscum, et Inítium, ut moris est : quod Evangelium numquam prĉtermittitur in Missa, nisi quando fit de Festo in aliqua Dominica, vel Feria, quĉ habet Evangelium proprium, quod legitur ejus loco. Excipitur Dominica IV Adventus, cujus Evangelium non legitur in fine Missĉ, quando in ea occurrit Vigilia Nativitatis Domini, quia nec in Officio lectum est. In tertia Missa de die Nativitatis Domini legitur in fine Evangelium de Epiphania Cum natus esset Jesus. Et in Dominica Palmarum in Missis privatis legitur Evangelium, quod ponitur in benedictione Palmarum, quod etiam lectum est in Officio. In Vigiliis, quĉ occurrunt in Quadragesima vel Quatuor Temporibus, non legitur Evangelium Vigiliĉ in fine Missĉ. Et similiter in Missis votivis numquam legitur in fine aliud Evangelium, nisi S. Joannis.
XIV - De ordinanda Missa
ex supradictis Rubricis
S
upradictis Rubricis cognitis, si quis velit ordinare Missam diei, recurrat ad Ordinarium Missarum de Tempore, vel de Sanctis, secundum qualitatem Officii. Si proprium non habeat, recurrat ad Commune Sanctorum. Si de Feria agendum sit, et propria Missa non fuerit de Feria, dicatur Missa prĉcedentis Dominicĉ, omissis Glória in excélsis, et Symbolo : prĉterquam Tempore Paschali, in quo semper dicitur Glória in excélsis, ut supra, excepta Missa Rogationum; et in Adventu prĉtermittitur Allelúja post Graduale, cum suo Versu. Si dicenda sit Missa votiva, requiratur post Commune Sanctorum suo loco. Si plures Orationes dicendĉ sint, requirantur post Missas votivas suo loco de singulis rebus singulae. Si pro Defunctis dicenda sit Missa, habetur post Missas votivas, cum collectis diversis circa finem Missalis. Ordo totius Missĉ, cum Prĉfationibus, Canone, et aliis dicendis, habetur suo loco, cum Proprio Missarum de Tempore.
XV - De Hora celebrandi Missam
M
issa privata saltem post Matutinum et Laudes quacumque hora ab aurora usque ad meridiem dici potest.
2 Missa autem Conventualis et sollemnis sequenti ordine dici debet. In Festis duplicibus et semiduplicibus, in Dominicis, et infra Octavas, dicta in Choro Hora Tertia. In Festis simplicibus et in Feriis per annum, dicta Sexta. In Adventu, Quadragesima et Quatuor Temporibus, etiam infra Octavam Pentecostes, et Vigiliis quĉ jejunantur, quamvis sint dies sollemnes, Missa de Tempore debet cantari post Nonam.
3 Missa autem Defunctorum dici debet post Primam diei : ubi vero dicuntur eorum Vigiliĉ mane post Matutinum diei, dictis hujusmodi Vigiliis cum Laudibus, immediate dici potest Missa pro Defunctis. Sed in die Commemorationis Omnium Fidelium Defunctorum Missa conventualis dicitur post Nonam, quia eo die est principalis. In die autem depositionis Defuncti, vel tertio, septimo, trigesimo aut Anniversario sollemni, in quo fit concursus populi, poterit similiter dici ultimo loco post Nonam.
4 Excipiuntur ab hoc ordine dicendi Missam conventualem, Missĉ in Nativitate Domini, quarum prima dicitur post mediam noctem, finito Te Deum laudámus in Matutino : secunda in aurora, dictis Laudibus et Prima : tertia vero in die post Tertiam, vel ubi aliter ex dispensatione Apostolica disponatur.
5 Missĉ votivĉ, quia non correspondent Officio, si sollemniter celebrentur pro re gravi, vel publica Ecclesiĉ causa, cum populi frequentia, dicantur post Nonam.
XVI - De his quĉ clara voce, aut
secreto dicenda sunt in Missa
I
n Missa privata, clara voce dicuntur Antiphona et Psalmus ad Introitum, Confessio et quĉ sequuntur, excepta Oratione Aufer a nobis, et Orámus te, Dómine, per mérita Sanctórum tuórum, etc. Item Introitus, Kŭrie, eléison, Glória in excélsis, Dóminus vobíscum, Orémus, Flectámus génua, Leváte, Oratio vel Orationes, Prophetiĉ, Epistola, Graduale, Versus, Tractus, Sequentia, Evangelium, Credo, Offertorium, Oráte, fratres, solum hĉc duo verba, Prĉfatio, Nobis quoque peccatóribus, solum hĉc tria verba. Item, Per ómnia saécula sĉculórum, etc. cum Pater noster, Per ómnia saécula sĉculórum, cum Pax Dómini, Agnus Dei, Dómine, non sum dignus, hĉc quatuor verba tantum, Communio, Oratio vel Orationes post Communionem, Humiliáte cápita vestra Deo, Ite, Missa est, vel Benedicámus Dómino, vel Requiéscant in pace, Benedictio et Evangelium In princípio, vel aliud Evangelium. Alia omnia dicuntur secreto.
2 Sacerdos autem maxime curare debet, ut ea quĉ clara voce dicenda sunt, distincte et apposite proferat, non admodum festinanter, ut advertere possit quĉ legit, nec nimis morose, ne audientes tĉdio afficiat; neque etiam voce nimis elata, ne perturbet alios, qui fortasse in eadem Ecclesia tunc temporis celebrant; neque tam submissa, ut a circumstantibus audiri non possit, sed mediocri et gravi : quĉ et devotionem moveat, et audientibus ita sit accommodata, ut quĉ leguntur intellegant. Quĉ vero secrete dicenda sunt, ita pronuntiet, ut et ipsemet se audiat, et a circumstantibus non audiatur.
3 In Missa sollemni, quando dici debent, a Celebrante Glória in excélsis et Credo intonantur; et cantantur Dóminus vobíscum, et Orationes ante Epistolam, Dóminus vobíscum, Orémus ante Orationes, et ante Offertorium, Prĉfatio, Per ómnia saécula sĉculórum cum Pater noster, Per ómnia saécula sĉculórum cum Pax Dómini, et Orationes post Communionem. Alia quĉ in Missa privata dicuntur clara voce, in Missa sollemni a Celebrante dicuntur submissa voce.
XVII - De Ordine genuflectendi, sedendi,
et standi in Missa privata et sollemni
I
n Missa privata Sacerdos genuflectit, quando legit Evangelium S. Joannis In princípio, ad illa verba : Et Verbum caro factum est, et in Evangelio Epiphaniĉ Cum natus esset Jesus, ad illa verba : Et procidéntes adoravérunt eum. Item in Evangelio Feriĉ IV post Dominicam IV Quadragesimĉ, ad illa verba in fine : Et prócidens adorávit eum. Item genuflectit in Dominica Palmarum, et in Missis de Cruce ad illa verba in Epistola : In nómine Jesu omne genu flectátur, etc.; et quando legitur Passio ad illa verba : Exspirávit, vel Emísit spíritum, ut suis locis notatur. Item genuflectit, cum dicit : Flectámus génua. Item quando in Quadragesima dicit in Tractu V). Adjuva nos, Deus, etc. et in omnibus Missis de Spiritu Sancto, cum dicit V). Veni, Sancte Spíritus, reple tuórum, etc. Item quando Sacramentum in Altari discoopertum apparet, genuflectit quoties ante illud transit in medio Altaris, et quandocumque in Ordine Missĉ et ritu servando in celebratione Missĉ notatur quod debeat genuflectere.
2 Circumstantes autem in Missis privatis semper genua flectunt, etiam Tempore Paschali, prĉterquam dum legitur Evangelium.
3 In Missa sollemni Celebrans genuflectit ad omnia supradicta, prĉterquam ad Flectámus génua, et tunc ipse solus stat, Diaconus vero et Subdiaconus et omnes alii genuflectunt. Ad Versum vero Adjuva nos, Deus, etc. et ad Versum : Veni, Sancte Spíritus, etc. genuflectit usque ad finem. Item genuflectit in die Annuntiationis B. Mariĉ et in tribus Missis Nativitatis Domini, quando cantatur in Choro V). Et incarnátus est, etc. Aliis diebus, si sedeat cum cantantur ea verba, non genuflectit, sed caput tantum profunde inclinat apertum; si non sedet, genuflectit.
4 Ministri semper genuflectunt cum Celebrante, prĉterquam Subdiaconus tenens librum ad Evangelium, et Acolythi tenentes candelabra, qui tunc non genuflectunt. Et cum Diaconus cantat illa verba ad quĉ est genuflectendum, ipse versus librum, Celebrans et omnes alii versus Altare genuflectunt.
5 In Choro semper genuflectitur ab iis, qui non sunt Prĉlati, ad Confessionem cum suo Psalmo. In Missis autem Feriarum Adventus, Quadragesimĉ, Quatuor Temporum et Vigiliarum quĉ jejunantur, ac in Missis Defunctorum, genuflectunt omnes etiam ad Orationes, et dicto per Celebrantem Sanctus usque ad Pax Dómini, et ad Orationes post Communionem et Super populum, excepta Vigilia Paschĉ et Pentecostes ac Nativitatis Domini, et Quatuor Temporibus Pentecostes. Et similiter ab omnibus genuflectitur, quando elevatur Sacramentum.
6 In Missa item sollemni Celebrans medius inter Diaconum et Subdiaconum sedere potest a cornu Epistolĉ juxta Altare, cum cantantur Kŭrie, eléison, Glória in excélsis et Credo : alio tempore stat ad Altare, vel genuflectit, ut supra.
7 In Choro non sedent qui actu cantant, reliqui autem possunt sedere quando Celebrans sedet, et prĉterea dum cantantur Epistola et Prophetiĉ, Graduale, Tractus vel Allelúja cum Versu ac Sequentia; et ab Offertorio usque ad incensationem Chori, et, si non incensatur, usque ad Prĉfationem, et ad Antiphonam quĉ dicitur Communio. Ad alia stant vel genuflectunt, ut supra.
XVIII - De Coloribus Paramentorum
P
aramenta Altaris, Celebrantis et Ministrorum debent esse coloris convenientis Officio et Missĉ diei, secundum usum Romanĉ Ecclesiĉ : quĉ quinque coloribus uti consuevit, Albo, Rubeo, Viridi, Violaceo et Nigro.
2 Albo colore utitur a Vesperis Vigiliĉ Nativitatis Domini usque ad Octavam Epiphaniĉ inclusive, exceptis Festis Martyrum quĉ infra eam veniunt. In Festo Ssmi Nominis Jesu, Feria V in Cœna Domini et Sabbato sancto in Officio Missĉ, et ab illo die usque ad Sabbatum in Vigilia Pentecostes ad Nonam in Officio de Tempore, prĉterquam in Missa Litaniarum et Rogationum. In Festo Ssmĉ Trinitatis. In Festo Corporis Christi. In Festo Cordis Jesu. In Festo Transfigurationis Domini. In Festis beatĉ Mariĉ Virginis, prĉterquam in benedictione Candelarum et Processione, quĉ fit in Festo Purificationis ejusdem. In Festis Angelorum. In Nativitate S. Joannis Baptistĉ. In principali Festo S. Joannis Evangelistĉ quod celebratur infra Octavam Nativitatis Domini. In utraque Cathedra S. Petri. In Festo S. Petri ad Vincula. In Conversione S. Pauli. In Festo Omnium Sanctorum. In Festis Confessorum Pontificum, et non Pontificum, et Doctorum. In Festis Ss. Virginum non Martyrum, et nec Virginum nec Martyrum. In Dedicatione et Consecratione Ecclesiĉ vel Altaris, ac in Consecratione Summi Pontificis, et in Anniversario Creationis et Coronationis ejusdem, et Electionis et Consecrationis Episcopi. Item per Octavas prĉdictorum Festorum, quĉ Octavas habent, quando dicitur Missa de Octava, et in Dominicis infra eas occurrentibus, quando in eis fit Officium de Dominica; prĉterquam in illis Dominicis, quibus tributus est color violaceus. In Missis votivis supradictorum Festorum, quocumque tempore dicantur : et in Missa pro Sponso et Sponsa.
3 Rubeo colore utitur a Vigilia Pentecostes in Missa usque ad Sabbatum sequens finita Nona et Missa. In Festis S. Crucis et Pretiosissimi Sanguinis Domini. In Decollatione S. Joannis Baptistĉ. In Natali Ss. Apostolorum Petri et Pauli, et in Festis aliorum Apostolorum (exceptis Festo principali S. Joannis Evangelistĉ post Nativitatem Domini, et Festis Conversionis S. Pauli, et Cathedrĉ S. Petri, et ejus Vinculorum). In Festo S. Joannis ante Portam Latinam. In Commemoratione S. Pauli Apostoli. In Festis Martyrum, excepto Festo Ss. Innocentium, quando non venerit in Dominica; si autem in Dominica venerit, utitur rubeo, in ejus vero die Octava semper utitur rubeo, quocumque die occurrat. In Festis Ss. Virginum Martyrum, et Martyrum non Virginum. Item per Octavas prĉdictorum Festorum, quĉ Octavas habent, quando fit de Octava, et in Dominicis infra eas Octavas occurrentibus, eodem modo, ut dictum est supra de colore albo. Item in Missis votivis supradictorum Festorum, et in Missa pro eligendo Summo Pontifice.
4 Viridi colore utitur ab Octava Epiphaniĉ usque ad Septuagesimam, et ab Octava Pentecostes usque ad Adventum exclusive, in Officio de Tempore, excepta Dominica Trinitatis, ut supra, ac exceptis Dominicis infra Octavas occurrentibus, in quibus color Octavarum servatur; exceptis etiam Vigiliis et Quatuor Temporibus, ut infra.
5 Violaceo colore utitur a prima Dominica Adventus in pri mis Vesperis usque ad Missam Vigiliae Nativitatis Domini inclusive : et a Septuagesima usque ad Sabbatum sanctum ante Missam inclusive, in Officio de Tempore, excepta Feria V in Cœna Domini, in qua utitur albo : et Feria VI in Parasceve, in qua utitur nigro, ut infra : et benedictione Cerei in Sabbato sancto, in qua Diaconus, illius Prĉfationem dicens, solus utitur albo : ea autem finita, violaceo, ut prius. Item in Vigilia Pentecostes ante Missam a prima Prophetia usque ad benedictionem Fontis inclusive. In Quatuor Temporibus, et Vigiliis quĉ jejunantur, exceptis Vigilia et Quatuor Temporibus Pentecostes. In Missa Litaniarum in die S. Marci Evangelistĉ, et Rogationum, et in Processionibus, quĉ his diebus fiunt. In Festo Ss. Innocentium, quando non venerit in Dominica. In benedictione Candelarum in die Purificationis B. Mariĉ, et in benedictione Cinerum, ac Palmarum, et in ipsa Dominica in Palmis, et in earumdem, ac generaliter in omnibus Processionibus : exceptis Processionibus sanctissimi Sacramenti, et quĉ fiunt in diebus sollemnibus vel pro gratiarum actione. In Missis de Passione Domini, pro quacumque necessitate, pro peccatis, ad postulandam gratiam bene moriendi, ad tollendum schisma, contra paganos, tempore belli, pro pace, pro vitanda mortalitate, pro iter agentibus, et pro infirmis.
6 Nigro colore utitur Feria VI in Parasceve, et in omnibus Officiis et in Missis Defunctorum.
XIX - De Qualitate Paramentorum
I
n Officio Missĉ, Celebrans semper utitur Planeta super Albam.
2 Si autem sit Episcopus, sive Abbas habens usum Mitrĉ et Baculi ac ceterorum Pontificalium, et sollemniter celebret, super Dalmaticam et Tunicellam.
3 Pluviali utitur in Processionibus, et Benedictionibus quĉ fiunt in Altari. Item in Officio Laudum et Vesperarum, quando sollemniter dicuntur. Eodem utitur Assistens Celebranti in Missa Pontificali. Item quando Celebrans post Missam Defunctorum facit in fine Absolutionem.
4 Cum Celebrans utitur Pluviali, semper deponit Manipulum, et ubi Pluviale haberi non potest, in Benedictionibus quĉ fiunt in Altari, Celebrans stat sine Planeta cum Alba et Stola.
5 Dalmatica et Tunicella utuntur Diaconus et Subdiaconus in Missa sollemni, et Processionibus, et Benedictionibus, quando Sacerdoti ministrant.
6 In diebus vero jejuniorum (prĉterquam in Vigiliis Sanctorum), et in Dominicis et Feriis Adventus et Quadragesimĉ, ac in Vigilia Pentecostes ante Missam (exceptis Dominica Gaudéte, etiam si ejus Missa infra hebdomadam repetatur, et Dominica Lĉtáre, Vigilia Nativitatis Domini, Sabbato sancto in benedictione Cerei et in Missa, ac in Quatuor Temporibus Pentecostes), item in benedictione Candelarum et Processione in die Purificationis B. Mariĉ, et in benedictione Cinerum, ac benedictione Palmarum et Processione : in Cathedralibus et prĉcipuis Ecclesiis utuntur Planetis plicatis ante pectus : quam Planetam Diaconus dimittit cum lecturus est Evangelium, eaque tunc super sinistrum humerum super Stolam complicatur : aut ponitur aliud genus Stolĉ latioris in modum Planetĉ plicatĉ; et facta Communione resumit Planetam, ut prius. Similiter Subdiaconus dimittit eam cum lecturus est Epistolam, quam legit in Alba, et ea finita, osculataque Celebrantis manu, Planetam resumit, ut prius.
7 In minoribus autem Ecclesiis, prĉdictis diebus jejuniorum Alba tantum amicti ministrant : Subdiaconus cum Manipulo, Diaconus etiam cum Stola ab humero sinistro pendente sub dexterum.
XX - De Prĉparatione Altaris,
et Ornamentorum ejus
A
ltare, in quo sacrosanctum Missĉ sacrificium celebrandum est, debet esse lapideum, et ab Episcopo, sive ab Abbate facultatem a Sede Apostolica habenti, consecratum; vel saltem ara lapidea, similiter ab Episcopo, vel Abbate, ut supra, consecrata, in eo inserta, quĉ tam ampla sit, ut Hostiam et majorem partem Calicis capiat. Hoc Altare operiatur tribus mappis seu tobaleis mundis, ab Episcopo vel alio habenti potestatem benedictis, superiori saltem oblonga, quĉ usque ad terram pertingat, duabus aliis brevioribus, vel una duplicata. Pallio quoque ornetur coloris, quoad fieri potest, diei Festo vel Officio convenientis. Super Altare collocetur Crux in medio, et Candelabra saltem duo cum candelis accensis hinc et inde in utroque ejus latere. Ad Crucis pedem ponatur Tabella Secretarum appellata. In cornu Epistolĉ cussinus supponendus Missali : et ab eadem parte Epistolĉ paretur cereus ad elevationem Sacramenti accendendus, parva campanula, ampullĉ vitreĉ vini et aquĉ cum pelvicula et manutergio mundo, in fenestella seu in parva mensa ad hĉc prĉparata. Super Altare nihil omnino ponatur, quod ad Missĉ sacrificium vel ipsius Altaris ornatum non pertineat.
Additiones et variationes in rubricis Missalis
Ad Missale Romanum
Scribe | Ad paginam principalem
İ 2001 - 2012 Coordinamento di Una Voce delle Venezie. All Rights Reserved.